Bu blog yazısına buradan Almanca, buradan İspanyolca ve buradan İngilizce olarak da ulaşabilirsiniz.
Ali Serhan Tarkan ve Ismael Soto, biyolojik istilalar ve etkileri hakkında meslektaşlarıyla birlikte yürüttükleri çalışmayı tartışıyorlar. Çalışma, istilaları etkili bir şekilde yönetmek için karar verici mekanizmaların kararlarını kuvvetlendirecek güvenilir bilgilere ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır.
İstilacı türler, biyoçeşitlilik, ekosistemler ve insan refahına zarar veren istenmeyen misafirler gibidir. Öngörülen iklim değişikliği ve sürekli artan insan faaliyetleri ile tür taşımaları hızlandıkça, yeni biyolojik istilalar ve istilacı popülasyonların etkileri ciddi bir endişe kaynağı haline gelmektedir. Ancak bu istilaları etkili bir şekilde önlemek ve kontrol etmek için karar vericiler ve yöneticilerinin güvenilir bilgilere ihtiyaçları vardır.
En fazla etkiye sahip istilacı türleri, hem ekolojik hem de sosyo-ekonomik olarak tanımlamak, bu nedenle oldukça önemlidir. Bu tür bilgiler, istilacı türleri yönetmek için proaktif bir yaklaşım mı (biyogüvenlik önlemleri ve eradikasyon çabalarıyla önleme) yoksa reaktif bir yaklaşım mı (zaten yerleşik hale geldikten sonra popülasyonları kontrol etme) gerekli sorusuna cevap bulmak için oldukça değerlidir.
Risk değerlendirmedeki mevcut eksiklikler
En fazla etkiyi yaratan istilacı türleri önceliklendirmek için çok sayıda risk değerlendirme yöntemi halihazırda geliştirilmiştir. Ancak bu değerlendirmeler genellikle temel nicel verilere sahip değildir ve uzman görüşü gibi nitel bilgilere dayanırlar.
Değerlendirmeyi yapanın uzmanlığı ve dikkate alınan verilerin kapsamı bir türün ‘gerçek’ etkilerini yanlış verme eğilimindedir. Bu değerlendirmeler genellikle büyük ölçeklerde uygun olabilir, ancak yöneticilerin ihtiyacı olan yerel çözümlerdir. Bu uyumsuzluk ise risk değerlendirme sonuçlarında tutarsızlıklara yol açar. Sonuç olarak, birçok istilacı tür için resmi ve güvenilir bilgilere sahip olmadığımız için değerlendirmelerde ciddi eksiklikler söz konusudur.
Risk değerlendirme maliyetleri
Değerlendirme göstergelerini iyileştirmek için, standartlaştırılmış ekonomik verilerin risk değerlendirmelerine dahil edilmesini gerekmektedir. Bu, maddi kayıpları, harcamaları ve insan sağlığına olan etkileri içine almaktadır. Yakın zamana kadar, çoğu takson için ekonomik etkiler yetersiz bir şekilde sentezlenmiş ve standartlaştırılmış, aynı zamanda karşılaştırılabilir terimlerle rapor edilmediğinden risk değerlendirmelerine dahil etmek oldukça zordu.
Ancak InvaCost veritabanının geliştirilmesi, istilacı türlerin küresel olarak mali yük verilerinin toplanmasında ve uyumlu hale getirilmesinde bu büyük eksikliği doldurmaktadır. Veritabanını kullanan çalışmalar, istilacı türlerin hasar ve yönetim giderleri aracılığıyla 1970’lerden bu yana küresel olarak 2 trilyon Amerikan dolarının üzerinde maliyet yarattığını tahmin etmektedir. Ekolojik etkilerin yanı sıra bu maliyetlerin raporlanması, koruma eylemlerini bilgilendirmek için güçlü veriler üretmeye yardımcı olacaktır.
Maliyetlerin değerlendirmelere dahil edilmesi
Mevcut risk tarama protokolleri, bilinen maliyetleri hesaba katabilir, ancak bu verilere ulaşmak, erişilebilirlik sorunları, araştırma eksiklikleri ve dil bariyerleri nedeniyle zor olabilir. Bu yüzden InvaCost veritabanındaki gözlemlenen mali kayıplara odaklanırken ayrı bir değerlendirme olarak yönetim yatırım maliyetlerini ise göz ardı etmeyi öneriyoruz.
Bu bilgi, karar vericileri bilgilendirmek ve yönetim çabalarını önceliklendirmek için hayati önem taşımaktadır. InvaCost, değerlendirme sürecinde karar vericiler için kafa karışıklığını azaltan maliyetleri normalize eden standart bir yaklaşım sunmaktadır.
Geleceğe bakış
Maliyetlerle ekolojik etkiler arasında bir bağlantı kurmanın, önceliklendirme çabalarını iyileştirebileceğine inanıyoruz. Maliyet verileri olmadan, maliyet verilerini tahmin etmek için yakın akraba türlerin profillerini kullanabiliriz. Bununla birlikte, mümkün olduğunda, biyolojik istilaların ekonomik etkilerini tahmin etmek için çaba sarf edilmelidir.
Biyolojik istilaların ekonomik etkilerini rapor etmek için ulusal hükümetler tarafından yapılandırılmış programları öneriyoruz. Büyüyen veri kaynakları ile gelecekteki değerlendirmeler, istilacı türlerin ekonomik maliyetlerinin nicel ölçülerini içermelidir bu anlamda InvaCost veritabanı dünya genelinde yüzlerce istilacı tür için mevcut maliyet verilerinin güvenilir ve şeffaf verilerini sağlamaktadır.
Makalenin tamamını okuyun “Maliyet etkileri biyolojik istila risk değerlendirmelerinde dikkate alınmalıdır” in Journal of Applied Ecology
